İletim Tipi İşitme Kaybı Nedir? Nasıl Tedavi Edilir? 

İletim tipi işitme kaybı, ses dalgalarının dış veya orta kulaktan iç kulağa iletilmesindeki sorunlardan kaynaklanır. Kulak kiri, orta kulak enfeksiyonları, zar delinmesi veya kemikçik zinciri bozuklukları bu duruma yol açabilir. İşitme kaybı genellikle geçici ve tedavi edilebilir niteliktedir.

İletim tipi işitme kaybının belirtileri arasında sesleri boğuk duyma, konuşmaları anlamada zorluk ve düşük ses seviyelerinde işitme güçlüğü yer alır. Bu durum sosyal iletişimi olumsuz etkileyebilir. Tanı için odyometrik ve immitansmetrik testler uygulanır.

Tedavi sürecinde altta yatan nedenin ortadan kaldırılması esas alınır. Enfeksiyonların tedavisi, kulak zarının cerrahi onarımı veya kemikçik zinciri sorunlarının düzeltilmesi işitme kaybını giderebilir. Gerekli durumlarda işitme cihazları da destekleyici çözüm sunar.

İletim tipi işitme kaybının önlenmesi için kulak sağlığının korunması önemlidir. Gürültüden uzak durmak, hijyene dikkat etmek ve kulak enfeksiyonlarını erken dönemde tedavi ettirmek gerekir. Düzenli kontroller, kalıcı işitme kaybı riskini azaltır ve sağlıklı işitme sürecini destekler.

İletim Tipi İşitme Kaybı Diğer İşitme Kaybı Türlerinden Nasıl Farklıdır?

• İletim tipi işitme kaybı, dış ve orta kulakta oluşan sorunlardan kaynaklanır. Bu durum ses dalgalarının iç kulağa verimli bir şekilde iletilmesini engelleyebilir. Tedavi edilebilir olması bu işitme kaybı türünün en önemli özelliklerinden biridir. Uygulanabilecek olan tedavi yöntemleri ile işitme yetisi kısmen veya tamamen geri kazandırılabilmekte olup bu hastalarda takip süreci önemlidir.
• Sensörinöral işitme kaybı, iç kulakta veya işitme sinirindeki hasardan kaynaklanır ve genellikle kalıcıdır. Yaşlanma, gürültüye maruz kalma, ilaç kullanımına bağlı gelişen işitme kaybı veya işitme sinirinde oluşabilecek tümörler gibi birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.  Bu tür işitme kaybında seslerin iletilmesi sürecinden farklı olarak aynı zamanda sesi ayırt etme becerilerinde de bozulmalar izlenmektedir.
• Mikst tip işitme kaybı, hem orta kulak hem iç kulakta etkilenim olduğu işitme kaybıdır.  Böylece ses iletimindeki fiziksel engellerin yanı sıra sesin sinirsel işlenmesi de zarar görür.

İletim Tipi İşitme Kaybının Belirtileri Nelerdir?

İletim tipi işitme kaybının belirtileri işitme yetisindeki değişikliklerle sınırlı değildir. Seslerin boğuk ve uzak algılanması bu durumun en yaygın göstergelerindendir. Bu özellikle alçak frekanslı sesleri ayırt etmeyi zorlaştırır. İşitme kaybı genellikle kulakta dolgunluk hissi ile birlikte gelir ki bu da tıkanıklık veya basınç hissi olarak tanımlanabilir. Ayrıca enfeksiyon veya yaralanma gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan kulak ağrısı veya hassasiyet de sıkça rastlanan bir belirtidir.

İletim Tipi İşitme Kaybı Uzmanlar Tarafından Nasıl Teşhis Edilir?

İletim tipi işitme kaybının teşhisi odyolog ve kulak burun boğaz uzmanları tarafından yönetilen titiz bir süreci içerir.

1. Anamnez: İlk adım hastanın tıbbi geçmişinin dikkatli bir şekilde incelenmesidir.  Burada işitme kaybının ne zaman ve nasıl başladığı, ne kadar süredir devam ettiği, geçirilmiş kulak enfeksiyonları, uzun ilaç kullanımı gerektiren tedavi alıp almadığı ve günlük yaşantısında maruz kalınan yüksek ses seviyeleri gibi önemli bilgiler ele alınır.
2. Fizik Muayene: İkinci aşama KBB uzmanının fizik muayene sürecidir. Bu aşamada yapılacak muayene doğru tanı ve tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır. Otoskop ile kulak kanalı ve kulak zarı tıkanıklık oluşturacak herhangi bir durum olup olmadığı veya enfeksiyon belirtisi açısından değerlendirilir. Bu incelemelerle doktor işitme kaybının potansiyel nedenlerini saptamaya çalışır.
3. Diyapazon Testleri: Bu testler işitme kaybının tipini belirlemeye yardımcı olur.
   1. 1. Rinne Testi: Diyapazon önce mastoid kemik üzerine sonra kulak kanalının yanına yerleştirilir ve hastaya sesi ne kadar süre boyunca duyduğu sorulur. Hasta ses bittiğinde haber verir. Böylelikle işitme kaybının tipi hakkında klinisyene yol gösterecek bilgiler elde edilmiş olur.
      2. Weber Testi: Diyapazon alnın ortasına konur ve hastaya sesi hangi kulaktan duyduğu sorulur. Hastanın işitme kaybının tipi ve etkilenen kulak hakkında klinisyene yol gösterecek  önemli bilgiler sağlanmış olur.
4. Odyometrik Testler: Saf Ses odyometrisi ve konuşma odyometrisi olarak iki aşamalı değerlendirme sağlanır. Saf ses odyometrisi ile hastanın tüm frekanslarda duyabileceği en düşük ses seviyeleri belirlenir. İşitme kaybının derecesi, konfigürasyonu ve tipi hakkında önemli bilgiler vermektedir. Konuşma odyometrisi ise hastanın konuşmayı alma ve ayırt etme becerilerini ölçmektedir.
5. İmmitasnmetrik Değerlendirme: Hastanın orta kulak bulguları incelenir.
6. Timpanometri: Orta kulağa basınç uygulanarak orta kulakta efüzyon olup olmadığı  ve kulak zarının hareketliliğinin ölçülmesi işlemidir.
7. Akustik Refleks Testleri: Yüksek seslere karşı orta kulak kaslarının refleksif tepkisini ölçer.
8. Görüntüleme Çalışmaları: BT taraması veya MRG yapısal anormalliklerin veya tümörlerin varlığını kontrol etmek için yapılır.
9. Otoakustik Emisyon Testi: İç kulakta yer alan dış tüylü hücrelerin hareketliliğini ölçer. İletim tipi işitme kaybında öncelikli tercih edilmese bile işitme kaybını doğrulayan ve teşhis etmede önemi yüksek bir testtir.

İletim Tipi İşitme Kaybı İçin Hangi Tedavi Seçenekleri Mevcuttur?

İletim tipi işitme kaybı için çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur. Hangi tedavinin uygulanacağı işitme kaybına neden olan durumla ilişkilidir. Dolayısyla tek bir yöntem yoktur. Örneğin buşon varlığında aspirasyon (kulak kiri temizliği) yeterli iken kronik orta kulak enfeksiyonlarında medkal ve cerrahi seçenekler ya da otoskleroz (kireçlenme) durumunda cerrahi tedavi gereklidir.

İletim tipi işitme kayıplarında Odyologların rolü mevcut işitme kaybının gelişim veya yaşam kalitesi üzerindeki etkilerini takip etmek, gerekliyse amplifikasyon için kulak burun boğaz hekimlerine yol göstermek, kullanılan amplifikasyon yönteminin ayarlarını, etkinliüğini takip ve kontrol etmektir.

İşitme cihazı /implantının hastanın işitme ihtiyacına göre seçilmesi, uygulanması odyologların görevidir. Bu konuda Odyologlar ileri ve özel eğitim programları alan yegane meslek grubudur.

İletim patolojilerinde konvansiyonel (hava yolu/ kulak arkası) işitme cihazları kullanılmaz. Bunun yerine Kemik iletimli cihazları kullanılmalıdır. Bu cihazların bir kısmı cerrahi olarak yerleştirilen,, bir kısmı ise  cerrahi olmayan ve cilt üzerine yapışan veya taçlar (saç bandları) gibi yöntemler ile kullanılan sistemlerdir.

İletim Tipi İşitme Kaybı Önlenebilir mi?

İletim tipi işitme kaybının önlenmesi çeşitli koruyucu stratejilerle mümkündür. Bu stratejiler dış ve orta kulağı etkileyen faktörleri hafifletmeye odaklanır. Kulak ve işitme sağlığına yönelik bu korumalar uzun vade de işitme yetisinin korunmasına katkıda bulunur.

1. Soğuk algınlığı ve alerji durumlarının etkili bir şekilde yönetilmesi beraberinde oluşacak orta kulak enfeksiyonlarının kontrol altına alınmasını sağlamaktadır.
2. Yabancı cisimlerin kulak kanalına girmesi engellenmeli ve kulaklar dikkatle korunmalıdır. Kulak temizliği sırasında kulak çubuklarının kullanımından kaçınılmalıdır çünkü bu tür araçlar kiri daha derinlere iterek sorunlara yol açabilir. Kulak hijyeninin doğru sağlanması kulak kiri birikiminin önlenmesi açısından temel bir yöntemdir.
3. Fiziksel hasarlara karşı kulakların korunması özellikle yüksek seslerin zararlı etkilerinden kaçınmak için önemlidir.
4. Östaki borusu disfonksiyonunun yönetilmesi orta kulakta sıvı birikiminin önlenmesi için önem arz etmektedir. Bu durum genellikle alerjiler ve sinüs problemleri gibi altta yatan nedenlerin ele alınmasını gerektirir.
5. Kronik durumların önlenmesi, özellikle otoskleroz gibi hastalıkların erken teşhis ve tedavisi ile mümkündür. Düzenli işitme kontrolleri erken teşhis için önemlidir.
6. Eğitim ve farkındalık arttırma çalışmaları toplumun kulak sağlığına dair bilinçlendirilmesinde önemli bir yere sahiptir. Kulak enfeksiyonları, kulak travmaları ve kulak temizliği hakkında doğru bilgilerin paylaşılması bu tür sağlık sorunlarının önlenmesinde etkili olabilir.

Bu koruyucu önlemler iletim tipi işitme kaybının önlenmesinde etkili bir yol haritası sunar ve bireylerin işitme sağlığını korumalarına yardımcı olur.

Tedavi Edilmeyen İletim Tipi İşitme Kaybının Uzun Vadeli Etkileri Nelerdir?

Tedavi edilmeyen iletim tipi işitme kaybı bireyler üzerinde uzun vadeli etkilere neden olabilir. İlk olarak işitsel işleme yeteneklerinde bozulma meydana gelir. Beynin işitsel bilgiyi işleme mekanizması zarar görür bu da özellikle gürültülü ortamlarda sesleri ayırt etmekte zorluk yaşanmasına yol açar.  Sonuç olarak konuşma algısının yanı sıra karmaşık işitsel görevlerde de gerileme görülür. Bu durum bireyin öğrenme ve iletişim yeteneklerini olumsuz etkiler.

İşitsel İşleme Etkileri:

• Beyin tutarsız işitsel girdi nedeniyle olması gerektiğinden düşük performansta gelişebilir.
• Çocukluk dönemi etkilenir ve gürültülü ortamlarda sesleri işlemlemede zorluk çıkar.

İkinci olarak bilişsel fonksiyonlarda gerileme gözlemlenir. Beyin işitme kaybını kompanse etmek için ek kaynaklarını devreye sokar bu süreç diğer önemli bilişsel işlevleri ihmal etmeye başlar. Zamanla bu kompansasyon mekanizması demans gibi nörodejeneratif hastalıkların riskini artırır.

Bilişsel Gerileme:

• İşitme kaybı bellek ve yürütücü işlevler üzerinde olumsuz etkiler yaratır.
• Beyin kaynaklarının yeniden tahsisi demans riskini artırır.

Üçüncü olarak sosyal ve duygusal sorunlar ortaya çıkar. İletişim güçlükleri bireyin sosyal çevresinden izole olmasına ve psikolojik rahatsızlıklar geliştirmesine sebep olur. Bu izolasyon duygusal olarak yıpratıcıdır ve depresyon ile anksiyete gibi durumları tetikler.

Sosyal ve Duygusal Sonuçlar:

• İletişimdeki zorluklar sosyal izolasyona neden olur.
• Sosyal çekilme, depresyon ve anksiyete riskini artırır.

Son olarak fiziksel sağlık üzerindeki etkiler de göz ardı edilemez. İşitme kaybı denge sorunlarına ve artan düşme riskine yol açabilir. Ayrıca bu durum kardiyovasküler stresi tetikleyerek kalp hastalıkları riskini de yükseltir.

Fiziksel Sağlık Riskleri:

• Denge bozuklukları artan düşme riskine yol açar.
• İşitme kaybı kardiyovasküler stresi artırabilir.

Bu etkiler hem çocuklar hem de yetişkinler için geçerli olup tedavi edilmeyen işitme kaybının ciddi sonuçları olduğunu göstermektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

İletim tipi işitme kaybı hangi kulak bölgesinden kaynaklanır?

İletim tipi işitme kaybı, dış kulak veya orta kulaktaki sorunlardan kaynaklanır. Sesin iç kulağa iletilmesi engellendiği için işitme azalır ancak genellikle tedavi edilebilir.

İletim tipi işitme kaybının en sık nedenleri nelerdir?

Kulak kiri, kulak zarı delinmesi, orta kulak iltihabı, kemikçik sorunları ve östaki borusu tıkanıklığı en sık nedenlerdir. Bu sorunlar sesin iç kulağa ulaşmasını engeller.

İletim tipi işitme kaybı çocuklarda nasıl ortaya çıkar?

Çocuklarda en sık orta kulak iltihabı ve sıvı birikimi nedeniyle görülür. Konuşma gelişimini olumsuz etkileyebilir, bu yüzden erken tanı çok önemlidir.

İletim tipi işitme kaybı kalıcı mıdır?

Genellikle geçici ve tedavi edilebilir bir durumdur. Ancak uzun süreli tedavi edilmeyen orta kulak hastalıkları kalıcı işitme kaybına yol açabilir.

İletim tipi işitme kaybı nasıl teşhis edilir?

Saf ses odyometri, timpanometri ve kulak muayenesi ile tanı konur. Bu testler sesin hangi noktada engellendiğini gösterir.

İletim tipi işitme kaybı hangi belirtilerle anlaşılır?

Hastalar genellikle sesleri boğuk duyar, konuşmaları ayırt etmekte zorlanır ve kulakta dolgunluk veya basınç hissi yaşar.

İletim tipi işitme kaybı tedavisinde hangi yöntemler kullanılır?

İlaç tedavisi, kulak temizliği, tüp uygulaması veya cerrahi yöntemler tercih edilir. Nedene bağlı olarak işitme çoğu zaman tamamen düzelir.

İletim tipi işitme kaybı hamilelikte bebeği etkiler mi?

Anne adayında iletim tipi işitme kaybı bebeği doğrudan etkilemez. Ancak iletişim zorluğu gebelik takibini güçleştirebilir, bu nedenle tedavi ihmal edilmemelidir.

İletim tipi işitme kaybı ile sensörinöral işitme kaybı arasındaki fark nedir?

İletim tipi kayıpta sorun dış veya orta kulaktadır, sensörinöral kayıpta ise iç kulak veya işitme sinirinde hasar vardır. İletim tipi kayıp genellikle tedavi edilebilir.

İletim tipi işitme kaybı tedavi edilmezse ne olur?

Tedavi edilmezse kulakta kalıcı hasar, kronik enfeksiyon ve yaşam kalitesinde düşüş gelişebilir. Çocuklarda ise konuşma ve öğrenme sorunlarına yol açabilir.

Dr. Ody. Emel Uğur

Dr. Audiologist Emel Uğur was born in 1982 in Çanakkale. She worked for 15 years at Istanbul Training and Research Hospital, specializing in Pediatric Audiology, Otologic Diseases, and Vestibular System Disorders. In 2015, she joined the Acıbadem Healthcare Group. She currently works as a Dr. Audiologist at Acıbadem Altunizade Hospital and also serves as a faculty member and program director of the Audiometry Department at Acıbadem University Vocational School of Health Services.