Genç Yetişkinlerde İşitme Kaybı Belirtileri, Nedenleri ve Dereceleri

Genç yetişkinlerde işitme kaybı, sıklıkla yüksek sese maruz kalma, kulak enfeksiyonları veya genetik faktörlere bağlı olarak gelişebilir. Kulaklıkla uzun süre yüksek sesle müzik dinlemek önemli bir risk unsurudur.

Bu yaş grubunda işitme kaybı, sosyal izolasyon, akademik veya iş performansında düşüş gibi sorunlara neden olabilir. Erken fark edilmediğinde, iletişim zorlukları, psikolojik etkiler doğurabilir. Tanı odyolojik değerlendirme ile konur.

İşitme kaybı tespit edilen gençlerde uygun işitme cihazları, ses terapileri ve yaşam tarzı değişiklikleriyle işitme desteklenebilir. Gürültülü ortamlardan kaçınmak ve kulak sağlığını korumak alınabilecek temel önlemlerdendir.

Doktor Odyolog Emel Uğur

Dr. Odyolog Emel Uğur 1982 Çanakkale doğumludur. İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesinde 15 yıllık görev süresi boyunca ağırlıklı olarak Pediatrik Odyoloji ( Bebek ve Çocuklarda İşitme kayıpları), Otolojik hastalıklar (Kulak hastalıkları ve İşitme Sağlığı),  ve Vestibüler Sistem Hastalıkları ( Baş Dönmesi ve Dengesizlik) üzerine çalıştı. 2015 yılında Acıbadem Sağlık Grubu bünyesine katıldı.

Hakkımda

Gençlerde İşitme Kaybının Sebepleri Nelerdir?

Genç yetişkinlerde işitme kaybı iç kulak yapılarından dış kulak bileşenlerine kadar geniş bir yelpazede oluşabilir. İşitme kaybının arkasında yatan sebepler farklılık gösterir ve bu durum ergenler üzerinde derin psikolojik ve sosyal etkiler yaratabilir. İç kulaktaki sorunlar genellikle daha kalıcı işitme kayıplarına yol açarken dış kulak problemleri bazen tedavi edilebilir niteliktedir. Özellikle genç yetişkinlerde işitme kaybına neden olan durumlar şunlardır:

• Doğuştan gelen kusurlar
• Kulak enfeksiyonları
• Otoimmün hastalıklar
• Kafa travmaları
• Hastalıklar
• Yüksek seslere maruz kalma

Bu faktörlerin her biri işitme yeteneğini farklı şekillerde etkileyebilir. Örneğin doğuştan gelen kusurlar genellikle kalıcı işitme problemleri oluştururken kulak enfeksiyonları tedavi ile düzelebilir. Otoimmün hastalıklar ise iç kulağa zarar vererek işitme kaybına sebep olabilir. Kafa travmaları direkt olarak işitme sinirlerini etkileyebilir ve bu da işitme yetisinde azalmalara neden olur.

Günümüzde gençler arasında özellikle endişe verici olan durum yüksek seslere uzun süreli maruz kalmaktır. Kulaklık kullanımı bu soruna örnek gösterilebilir. Kulaklıklar sesi doğrudan kulak kanalına ileterek daha yüksek ses seviyelerine maruz kalınmasına neden olur. Arka plan gürültüsünü engelleme kapasitesinin düşük olması gençlerin ses seviyesini daha da artırmalarına yol açar. Buna ek olarak MP3 gibi cihazlar uzun süreli kullanım için uygun olduğundan gençler uyurken bile bu cihazları kullanmaya devam edebilirler.

Araştırmalar bu sürekli yüksek ses maruziyetinin iç kulağın hassas yapısına zarar verebileceğini ve zamanla işitme kaybına yol açabileceğini göstermektedir. Bu durum genç yetişkinlerin sosyal etkileşimlerini ve akademik performanslarını olumsuz etkileyebilir. İşitme kaybı yaşayan gençlerde sosyal izolasyon akademik zorluklar ve özgüven eksikliği gibi sorunlar gözlemlenebilir. Bu nedenle işitme kaybının erken teşhisi ve etkin bir şekilde yönetilmesi büyük önem taşır.

Genç Yetişkinlerde İşitme Kaybı Seviyeleri: Nasıl Anlaşılır?

İşitme kaybı genç yetişkinlerde gözlemlenen farklı düzeylerde ortaya çıkabilir ve her bir seviye bireyin günlük yaşamını ve psikolojisini farklı şekillerde etkiler. İşitme kaybının başlangıcı genellikle fark edilmez ve zamanla daha belirgin hale gelir.

Çok Hafif /Hafif Derecede İşitme Kaybı:

• Daha düşük sesleri örneğin fısıltıları veya yaprakların hışırtısını duymakta zorlanma.
• Kalabalık ortamlarda konuşmaları takip etme güçlüğü.
• İşitme cihazı dinleme konforu sağlar.

Orta Derecede İşitme Kaybı:

• Normal konuşma seslerinin bazılarını, özellikle yüksek frekanslı (tiz sesler)  sesleri kaçırma.
• Dinleme eforunda artış
• İşitme cihazından çok iyi yarar görürler.

İleri Derecede İşitme Kaybı:

• Konuşma seslerinin hiç birini duyamaz. Dolayısıyla dudak okuma dahil konuşmanın görsel komponentlerine ihtiyaç duyarlar
• Yüksek sesli ortamlarda örneğin trafik veya işyerindeki makinelerin seslerini duymama.
• İşitme cihazlarından sınırlı yarar görürler.

Total İşitme Kaybı:

• Konuşma seslerinin ve çevresel seslerin hiçbirini duyamama.
• İşitme cihazından çok az yarar görürler, implantasyon için aday olup olmadıkları bireysel olarak değerlendirilmelidir.

İşitme kaybı  genç yetişkinlerin sosyal ve duygusal yaşamlarını derinden etkiler. Örneğin hafif işitme kaybı yaşayan bireyler sosyal etkileşimlerde ufak tefek yanlış anlamalar yaşayabilirken, ileri derecede işitme kaybı olanlar için iletişim kurmak çok zorlayıcıdır. Bu durum özgüvenlerini ve bağımsızlık duygularını olumsuz yönde etkileyebilir.

Ayrıca işitme kaybının psikolojik etkileri bireyin sosyal çevresi ve destek sistemlerinin kalitesine de bağlıdır. Destekleyici bir aile ve arkadaş çevresi işitme kaybı yaşayan gençlerin bu zorlukları daha iyi yönetmelerine yardımcı olabilir. Öte yandan bu tür bir destekten yoksun olan genç yetişkinler izolasyon ve depresyon riskiyle karşı karşıya kalabilirler.

İşitme Yetisinin Toplumsal Etkileri Nedir?

İşitme yetisi genç yetişkinlerin sosyal etkileşimleri ve öz kimlikleri için oldukça kritik bir rol oynar. İşitme bireylerin sosyal çevreleriyle kurdukları ilişkilerde temel unsurdur. İşitme kaybı yaşayan gençler konuşmalardaki  çoğu zaman sosyal / duygusal ipuçlarını kaçırırlar. Dolayısıyla iletişim ve etkileşim kalitesini olumsuz yönde etkilenir. Aşağıda işitmenin toplumsal önemi ve genç yetişkinler üzerindeki etkileri detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.

• Fiziksel Özellikler: İnsanlar birbirlerinin ses tonundan fiziksel özellikler hakkında bilgi edinebilirler. Ses bireyin boyu yaşını ve cinsiyetini anlamada kullanılan önemli bir araçtır.
• Lehçeler: Lehçeler bireylerin kültürel ve coğrafi geçmişleri hakkında önemli ipuçları verir. Bu sosyal çevrelerde ve iş hayatında insanlar arası ilişkilerin anlamını derinleştirir.
• Konuşma profilleri: Çeşitli sosyal ve profesyonel durumlar için bireyler farklı konuşma stilleri geliştirir:
  • İş yerinde resmiyet ve ciddiyet ön plandadır.
  • Evde ise daha samimi ve rahat bir dil kullanılır.
  • İşitme kaybı bu kayıtları ayırt etmeyi güçleştirir dolayısıyla sosyal etkileşimlerde zorluklar yaşanabilir.
• Duygu Transferi: Konuşmalar bireylerin içsel duygusal durumlarını yansıtır. Bu özellikle sosyal ilişkilerde duygusal bağların kuvvetlenmesi için önemlidir. İşitme engeli olan gençler bu duygusal ipuçlarını kaçırabilir ve bu da sosyal ilişkilerde yanılgılara yol açabilir.

Toplumsal iletişimde işitme yetisinin bu kadar hayati olması işitme kaybının aslında sadece fiziksel bir engel olmadığını göstergesidir.  Bu durum genç yetişkinlerin sosyal akademik ve mesleki hayatlarını ciddi şekilde etkileyebilir. İşitme kaybı yaşayan gençler için toplumda karşılaştıkları zorluklar sadece iletişim kurma yetenekleriyle sınırlı kalmaz; sosyal çevrelerinden soyutlanma akranlarıyla olan ilişkilerinde zorlanma ve kimlik gelişiminde aksaklıklar gibi çeşitli sosyal ve psikolojik sorunlara da yol açar. Bu nedenle işitme kaybının etkilerini hafife almadan gençlerin bu duruma uyum sağlamalarına yardımcı olacak stratejiler geliştirmek büyük önem taşır.

Doğuştan İşitme Kaybı Öğrenmeyi Nasıl Etkiler?

Doğuştan işitme kayıplı bireylerin öğrenme süreçlerindeki yaşadıkları zorlukları işitme kaybının tanılandığı yaş, müdahale edildiği yaş, özel eğitim desteği alıp almadığı, ailenin süreci kabullenme biçimi ve destekleme yöntemleri gibi çok çeşitli etmenlerden etkilenir.

Dil ve iletişim becerileri doğumdan itibaren gelişmeye başlar. İşitme kayıplı bebek ve çocuklar işitme kayıplarının derecesiyle orantılı olarak öğrenme handikapı yaşarlar. Doğru zamanda tanı, tedavi ve rehabilitasyon süreçleri başlanırsa ve ebeveyn durumu kontrol altına alabilirse   işitme kaybı bir handikap olmaktan çıkabilir. Odyolog ve İşitme Sğalığı çalışan KBB hekimlerinin ortak amacı işitme kayıplı bebek ve çocukların yaşı ve yaşıtları ile uyumlu gelişmelerini sağlamaktır. Eğer nöral budama süreçleri kaçırılırsa, erken ve doğru müdahaleler uygulanmazsa veya aile yeterince çocuğu desteklemezse işitme kaybı engele dönüşebilir.

Ailelerin çocuklar geçirdikleri vakit, konuşma miktarı, konuşma içerikleri, kullanılan kelime hazinesinin darlığı- genişliği çocuğun dil modellerini  öğrenmesini ve akademik gelişimini birincil dereceden etkiler. Doğru zamanda doğru müdahale çocuğun bireysel potansiyelini yakalaması için fırsat yaratır.

İşitme engeli olan gençlerin eğitimde karşılaştıkları zorluklar da bebeklik ve erken çocukluk döneminde uygulanan yöntemlerle ilintili olarak değişir. Doğru zamanda doğru şekilde müdahale edilen işitme kayıpları engel olmaktan çıkar dolayısıyla hem duygusal, hem sosyal hem de akademik açıdan oluşabilecek sorunların önüne geçilebilir. İşitme kayıplı bireyler topluma kazandırılabilir.

Genç Yetişkinlerde Müdahale Edilmeyen İşitme Kayıplarının Psikolojik Sonuçları Nelerdir?

İşitme kaybı hangi yaşta başlarsa başlasın müdahale edilmediğinde çeşitli sonuçlar doğurur. Gençlerde ve genç  yetişkinlerde işitme kaybı ortaya çeşitli psikolojik sonuçlar çıkarabilir. Bu durum özellikle işitme kaybının yeni veya ilerleyici (prograsif) olduğu durumlarda daha belirgindir. Psikolojik sonuçları ele alırken gençlerin yaşayabileceği duygusal ve bilişsel değişiklikler üzerinde durulur.

• Kararsızlık: İşitme kaybı yaşayan gençler sesin sağladığı bilgilerden mahrum kaldıkları için çevrelerini anlamlandırmada zorluk çekebilirler. Günlük seslerin yokluğu basit günlük görevlerde bile belirsizlik yaratır ve bu da kafa karışıklığına yol açar.
• Kontrol Kaybı: İşitme kaybı sadece ses şiddetinin azalması değildir. Bu azalma sesin stereoskopik  özelliklerinin de algılamaması anlamına gelir. Dolayısıyla işitme kaybı varlığında  çevre entegrasyonu  etkilenebilir. Önceden tanıdık olan sosyal ve fiziksel çevrede bile güçlük yaşayabilirler.  artık tahmin edilemez hale gelebilir. Bu durum özellikle bilinen bir çevrede bile kendilerini güvensiz hissetmelerine neden olur.
• Özgüven Kaybı: İşitme kaybı özgüven kaybıdır. Bu durum her yaş grubu için geçerli olsa da gençlikte daha da belirginleşir. nı Öğrenme ve sosyal etkileşimdeki zorluklar onların kendilerini yetersiz hissetmelerine sebep olabilir. Bu durum özellikle akademik ve sosyal becerilerde gerileme yaşandığında daha da ağırlaşır.
• Sosyal İzolasyon: İşitme kaybı nedeniyle arkadaşlık kurmak, sürdürmek daha zordur. Diğer tüm unsurlarda eklendiğinde işitme kayıplı gençlerin kendilerini sosyal çevrelerinden izole etmek istemesi öngörülebilir bir problemdir. . Akranlarıyla ve aile üyeleriyle olan iletişim zorlaştıkça kendilerini yalnız ve anlaşılmamış hissedebilirler. Bu izolasyon duygusu onların sosyal dengelerini bozabilir ve derin bir yalnızlık hissi yaratabilir.
• Kimlik Kaybı:ÖZellikle edinsel  işitme kayıpları gençlerin kendilerine olan bakış açılarını değiştirebilir. Önceki sosyal rollerini ve kimliklerini sürdürememek özellikle spor ve müzik gibi etkinliklerde kendilerini ifade etme yollarını kaybettiklerinde kimliklerinin önemli yönlerini yitirmelerine yol açar.
• Yeni Beceriler ve İlgi Alanları: Zamanla işitme kaybı yaşayan gençler yeni beceriler ve ilgi alanları geliştirebilir. Bu yeni beceriler eski iletişim biçimlerinin yerini alabilir ve gençlerin eski ve yeni akranlarıyla etkileşimde bulunma yollarını çeşitlendirebilir.

Edinsel işitme kaybı olan gençler özellikle bu durumun başlangıcında büyük bir uyum süreci yaşarlar. Duyusal kayıplarının getirdiği zorluklara rağmen destekleyici bir çevre ve etkili iletişim stratejileri sayesinde bu zorlukların üstesinden gelebilir ve sosyal becerilerini yeniden kazanabilirler. Sonuç olarak işitme kaybı yaşayan gençlerin yaşadığı psikolojik etkiler onların yaşam kalitelerini doğrudan etkiler ve bu yüzden bu etkilerin her yönüyle dikkatlice ele alınması gerekmektedir.

İşitme Kaybı Olan Gençlerle Etkili İletişim Kurma Yolları Nelerdir?

İşitme kaybı yaşayan gençlerle etkileşimde bulunmak bazen zorlayıcı olabilir. İletişim kurarken dikkatli olmak onların duygusal ve sosyal ihtiyaçlarını anlamayı gerektirir. İletişimi kolaylaştırmak için bazı yöntemler önerilir.

• Kişinin hem saygısını kazanmak hemde dikkatini toplamasını kolaylaştırmak  için mutlaka göz teması kurarak iletişim kurun.
• Dudak okuma desteğine ihtiyaç duyabilecekleri için konuşurken net konuşun ve konuşurken, mimiklerinizi ve  dudak hareketlerinizi görmelerine izin verin. Bunu yaparken sakın abartmayın.
• İletişimi desteklemek için jest ve mimiklerinizi manız önemlidir. Ancak abartmaktan kaçının.
• KOnuşmaya teşvik etmek için açık uçlu sorular sorarak gençlerin daha fazla kendini ifade etmesini sağlayın.
• Grup içinde iletişimde işitme kaybı olan genci en uygun konuma davet ederek rahat hissetmesini sağlayın.
• Konuşurken karmaşık ifadelerden kaçının.
• Yüksek sesle konuşmaya çalışmayın. Abartılı yavaşlık veya abartılı telaffuzdan kaçının; bu kelime anlaşılırlığını azaltabilir.
• Eğer bir tercüman varsa ona saygı gösterin ve profesyonel bir tutum sergileyin.

İşitme Kaybı Yaşayan Gençlerde Psikolojik Etkiler Nasıl Azaltılabilir?

İşitme kaybı yaşayan gençlerde psikolojik etkileri azaltmak için kapsamlı bir yaklaşım benimsenmelidir. Bu süreçte çeşitli stratejilerin uygulanması bireylerin topluma uyum sağlamasına ve özgüven kazanmasına yardımcı olabilir. Öncelikle gençlerin benlik algısını güçlendirmek önem taşır. İşitme kaybı yaşayan birçok genç kendilerini tanımlama konusunda zorluk yaşar. Bu durumda psikolojik destek sağlamak ve olumlu benlik duygusu geliştirmelerine yardımcı olmak kritik bir öneme sahiptir.

• İşitme kaybı olan gençlere engelliliği kabullenmeleri ve bunu olumlu bir kimlik parçası olarak görmeleri için destek verilmelidir. Bu süreçte işitme kaybının hayatlarını sınırlamadığına dair gerçek örnekler sunulabilir.
• Gençlere işitme kaybıyla başa çıkabilecekleri yeni hobi ve aktiviteler tanıtılmalıdır. Bu aktiviteler arasında görsel sanatlar yazma ve satranç gibi işitme gerektirmeyen uğraşlar yer alabilir.

Ayrıca işitme kaybı yaşayan gençlerin sosyal çevrelerini genişletmeleri ve benzer deneyimlere sahip akranlarla iletişim kurmaları teşvik edilmelidir. Bu tür bir topluluk içinde yer almak gençlerin deneyimlerini paylaşmalarına ve birbirlerinden öğrenmelerine olanak tanır. İletişim becerilerini geliştirmek de bu süreçte büyük önem taşır.

• İşitme kaybı olan gençler için iletişim kurmayı kolaylaştıracak teknolojilerden ve işaret dilinden yararlanılmalıdır.
• Ayrıca gençler işitme engellilere yönelik etkinliklere katılmaya teşvik edilmelidir. Bu tür etkinlikler işitme engelli bireylerin birbirleriyle etkileşimde bulunmalarını sağlar.

Son olarak gençlerin işitme kaybına psikolojik olarak uyum sağlamaları zaman alabilir. Bu süreçte aileler ve eğitmenler sabırlı olmalı ve gençlere kendi içsel deneyimlerini anlamaları için yeterli alan ve zaman tanımalıdırlar.

Sıkça Sorulan Sorular

Genç yetişkinlerde işitme kaybının en sık nedenleri nelerdir?

Gürültülü ortamlara maruz kalma, kulak enfeksiyonları, genetik yatkınlık ve kulak zarı hasarları genç yetişkinlerde işitme kaybının en sık görülen nedenleri arasında yer alır.

Genç yetişkinlerde kulaklık kullanımı işitme kaybına yol açar mı?

Uzun süre yüksek sesle kulaklık kullanımı iç kulaktaki tüylü hücreleri zedeleyerek kalıcı işitme kaybına yol açabilir. Güvenli ses düzeyinde kullanım işitme sağlığı için önemlidir.

Genç yetişkinlerde işitme kaybı sosyal yaşamı nasıl etkiler?

İşitme kaybı, iletişim güçlüğü, sosyal geri çekilme ve özgüven kaybına yol açabilir. Bu durum arkadaşlık ilişkilerini ve iş yaşamındaki performansı olumsuz yönde etkileyebilir.

Genç yetişkinlerde işitme kaybı akademik başarıyı düşürür mü?

Dersleri takip etmekte zorluk, dikkat dağınıklığı ve konsantrasyon kaybı nedeniyle akademik performans olumsuz etkilenebilir. Erken tanı ve destekleyici yöntemler bu etkiyi azaltır.

Genç yetişkinlerde işitme kaybı hangi sağlık sorunlarıyla ilişkilidir?

İşitme kaybı, anksiyete, depresyon ve bilişsel gerileme riskini artırabilir. Ayrıca bazı sistemik hastalıklar, örneğin diyabet ve otoimmün hastalıklar da işitme kaybıyla ilişkili olabilir.

Genç yetişkinlerde ani işitme kaybı hangi durumlarda görülür?

Viral enfeksiyonlar, damarsal sorunlar veya bağışıklık sistemi hastalıkları ani işitme kaybına neden olabilir. Bu durum acil tedavi gerektirir ve erken müdahale kalıcı kaybı önleyebilir.

Genç yetişkinlerde işitme kaybı için hangi tanı yöntemleri kullanılır?

Odyogram, timpanometri, akustik refleks testleri, otoakustik emisyon gibi testler işitme kaybının tipini ve derecesini belirlemek için kullanılır. Bu testler tedavi planının oluşturulmasında kritik öneme sahiptir.

Genç yetişkinlerde işitme kaybı tedavi edilebilir mi?

Nedene bağlı olarak ilaç tedavisi, cerrahi girişimler veya işitme cihazlarıyla işitme kaybı tedavi edilebilir. Sensorinöral kayıplarda tamamen düzelme mümkün olmasa da cihaz desteği fayda sağlar.

Genç yetişkinlerde işitme kaybını önlemek için hangi önlemler alınmalı?

Kulaklık sesini sınırlamak, gürültülü ortamlarda kulak koruyucu kullanmak, enfeksiyonları tedavi ettirmek ve düzenli odyolojik kontrol yaptırmak işitme kaybını önlemede etkilidir.

Genç yetişkinlerde işitme kaybı ilerleyici midir?

Sebebe göre değişiklik gösterir. Gürültüye bağlı kayıplar ve genetik nedenler zamanla ilerleyebilir. Erken tanı ve koruyucu önlemlerle ilerlemenin hızı azaltılabilir.

Dr. Ody. Emel Uğur

Dr. Audiologist Emel Uğur was born in 1982 in Çanakkale. She worked for 15 years at Istanbul Training and Research Hospital, specializing in Pediatric Audiology, Otologic Diseases, and Vestibular System Disorders. In 2015, she joined the Acıbadem Healthcare Group. She currently works as a Dr. Audiologist at Acıbadem Altunizade Hospital and also serves as a faculty member and program director of the Audiometry Department at Acıbadem University Vocational School of Health Services.