Tinnitus (Kulak Çınlaması) Nedir, Nedenleri Nelerdir?
Tinnitus, dış ortamda bir ses olmamasına rağmen bireyin kulaklarında çınlama, uğultu, ıslık ya da vızıltı gibi sesler duymasıdır. Tek veya çift kulakta hissedilebilir ve sürekli ya da aralıklı olabilir.
Tinnitus, genellikle işitme kaybı, yüksek sese maruz kalma, kulak enfeksiyonları ya da stresle ilişkilidir. Bazı vakalarda altta yatan neden bulunamayabilir. Odyolojik testler ve muayene ile değerlendirme yapılır.
Tedavi altta yatan nedene bağlı olarak değişir. İşitme cihazları, ses terapisi, bilişsel davranışçı terapi gibi yöntemlerle semptomlar hafifletilebilir. Gürültüden kaçınmak ve stres yönetimi belirtileri azaltmada etkilidir.
Tipleri | Subjektif tinnitus, Objektif tinnitus, Sürekli tinnitus, Aralıklı tinnitus |
Başlıca Nedenler | Yüksek sese maruziyet, İşitme kaybı (presbiakuzi, sensörinöral), Orta kulak hastalıkları (otoskleroz, otitis media), Kulak kiri (buşon), Meniere hastalığı, Ototoksik ilaçlar, Kafa travması, Damar hastalıkları, Stres ve anksiyete, Temporomandibular eklem (TME) bozuklukları |
Yaygın Belirtiler | Kulakta sürekli veya aralıklı çınlama, Uğultu, Vızıltı, Islık sesi, İşitme azalması, Konsantrasyon zorluğu, Uyku bozuklukları, Sinirlilik, Anksiyete |
Tanı Yöntemleri | Klinik değerlendirme, Odyometri, Timpanometri, Otoakustik emisyon testleri (OAE), MR/BT (şüpheli durumlarda), Kan testleri (bazı durumlarda) |
Tedavi Yöntemleri | Altta yatan nedenin tedavisi, İşitme cihazları, Tinnitus maskeleyicileri, İlaç tedavisi (antidepresan, anksiyolitik vb.), Bilişsel davranışçı terapi (CBT), Stres yönetimi, Ses terapisi, Rehabilitasyon programları |

Doktor Odyolog Emel Uğur
Dr. Odyolog Emel Uğur 1982 Çanakkale doğumludur. İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesinde 15 yıllık görev süresi boyunca ağırlıklı olarak Pediatrik Odyoloji ( Bebek ve Çocuklarda İşitme kayıpları), Otolojik hastalıklar (Kulak hastalıkları ve İşitme Sağlığı), ve Vestibüler Sistem Hastalıkları ( Baş Dönmesi ve Dengesizlik) üzerine çalıştı. 2015 yılında Acıbadem Sağlık Grubu bünyesine katıldı.
Hakkımda
Tinnitus (Kulak Çınlaması) Nedir?
Tinnitus, dışarıdan bir ses kaynağı olmaksızın kulakta ya da başta duyulan çınlama, uğultu, vızıltı veya ıslık sesi gibi sürekli ya da aralıklı ses algılamasıdır. Altta yatan nedenler arasında işitme kaybı, yüksek sese maruz kalma, kulak enfeksiyonları, tansiyon problemleri veya stres yer alabilir. Tinnitus bir hastalık değil, bir belirti olarak değerlendirilir ve tedavi altta yatan nedene yönelik planlanır. Yaşam kalitesini etkileyebileceğinden uzman değerlendirmesi önemlidir.
*En iyi şekilde geri dönüş yapabilmemiz için tüm alanları doldurmanızı öneririz.
Kulak Çınlamasının Nedenleri Nelerdir?
Genellikle yaşlılarda ve orta yaş grubunda sıkça rastlanan tinnitus çeşitli sağlık problemlerinin göstergesi olabilir. İşitme kaybı, kulak yaralanmaları veya çeşitli enfeksiyonlar tinnitusun başlıca sebeplerindendir. Ancak çocuklarda da görülebilir. Hastaların çoğu uygun tedavi yöntemleri sayesinde bu rahatsızlıktan kurtulma şansına sahiptir. Bu nedenle tinnitus hem teşhis hem de tedavi edilmesi gereken önemli bir sağlık sorunudur
Tinnitus çeşitli faktörlerden kaynaklanan bir kulak rahatsızlığıdır. Kulakta hissedilen bu uğultu veya çınlama sesi çeşitli dış ve iç etmenlerle tetiklenebilir. Temel olarak kulak yapısında biriken kir tinnitusun ortaya çıkmasında etkili olur. Ayrıca yüksek ses düzeylerine uzun süre maruz kalmak da kulak zarına zarar verebilir ve tinnitusu tetikleyebilir. Dış kulak yolunda veya orta kulakta gelişen iltihaplar ve sıvı birikimi duyma sistemini olumsuz etkileyerek tinnitus semptomlarını başlatabilir. Kulak içine yabancı bir cismin kaçması veya kulak zarının delinmesi gibi durumlar da benzer etkilere yol açar. İşte tinnitusun bazı yaygın nedenleri:
- Kulak kiri
- Yüksek sese maruz kalma
- Dış kulak yolu ve orta kulak iltihabı ve sıvı birikimi
- Kulağa yabancı cisim kaçması
- Baş ve boyun travmaları
- Kulak zarının delinmesi
- Yüksek tansiyon
- İç ve orta kulakta kemik büyümesi
- İç kulakta aşırı basıncın neden olduğu meniere hastalığı
- İlerleyen yaşa bağlı işitme kaybı
- Çenedeki eklemlerde fonksiyon bozulması
- Migren hastalığı
- Ototoksik ilaçlar
- Vertigo
- Damar sertliği
- Omurilik kaynaklı hastalıklar
- İç kulak ve beyin sapı tümörleri
- Metabolik hastalıklar
- Böbrek hastalıkları
- Hormonsal bozukluklar
Kulak Çınlamasına Neden Olan Faktörler Nelerdir?
İç kulakta yer alan hassas tüy hücrelerinin hasar görmesi tinnitusun en yaygın sebeplerinden biridir. Bu hasar genellikle yaşla birlikte artar veya yüksek seslere maruz kalma sonucunda ortaya çıkar. İç kulaktaki bu tüy hücrelerinin hasar görmesi beyne yanlış sinyaller gönderilmesine neden olur ve bu da çınlama hissine yol açar. Ayrıca kulak kiri birikimi özellikle kulak kanalını tıkadığında işitme kaybına ve ardından tinnitusa yol açabilir.
Farklı nedenler şunlardır:
- Kulak enfeksiyonları ve tıkanıklıklar: Kulak kanalında sıvı birikimi veya enfeksiyonlar basınç değişikliklerine ve dolayısıyla tinnitusa neden olabilir. Orta kulak iltihapları da benzer şekilde kulak zarına baskı yaparak çınlama hissine yol açar.
- Fiziksel travmalar: Baş ve boyun bölgesine alınan darbeler iç kulak yapısını, işitme sinirlerini veya beyindeki işitme ile ilgili bölgeleri etkileyebilir. Bu tür yaralanmalar genellikle tek taraflı tinnitus ile sonuçlanır.
- Dolaşım sistemine bağlı faktörler de tinnitusa etki edebilir. Yüksek tansiyon kan damarlarının genişlemesine neden olarak iç kulaktaki kan akışını değiştirebilir. Bu durum kulakta çınlama şeklinde hissedilebilir. Aynı zamanda kan damarı hastalıkları da benzer etkiler yaratabilir.
Kulak çınlamasını tetikleyebilecek ilaçlar arasında:
- Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar
- Bazı antibiyotikler
- Kanser tedavisi ilaçları
- Diüretikler
- Antimalaryal ilaçlar
- Antidepresanlar
Bu ilaçların dozajı arttıkça tinnitus şiddeti de artabilir.
Tinnitusu tetikleyebilen daha az yaygın ama önemli nedenler arasında:
- Meniere hastalığı: Bu iç kulak rahatsızlığı başlangıç aşamasında kulak çınlamasıyla kendini gösterebilir.
- Östaki borusu disfonksiyonu: Hava basıncı değişiklikleri bu tüpün düzgün çalışmaması sonucu kulak zarında çökme ve çınlama yapabilir.
- Otoskleroz: Orta kulaktaki kemiklerin sertleşmesi işitme duyusunu etkileyerek tinnitus oluşturabilir.
- Orta kulakta kas spazmları
- Temporomandibular eklem (TME) bozuklukları: Çene ve dişlerle ilgili bu tür sorunlar kulak çınlamasına neden olabilir.
- Akustik nöroma ve diğer baş/boyun tümörleri: Bu iyi huylu tümörler de tinnitus oluşturabilir.
Son olarak çeşitli kronik hastalıklar da tinnitus ile ilişkilendirilebilir:
- Diyabet
- Tiroid problemleri
- Migren
- Anemi
- Romatoid artrit ve lupus gibi otoimmün hastalıklar
Kulak Çınlaması Belirtileri Nelerdir?
Bu sesler genellikle dışarıdan duyulmaz ve sadece hasta tarafından algılanır. Seslerin şiddeti ve süresi hastaya göre değişkenlik gösterir. Belirtiler bazen hafif bazen de dayanılmaz olabilir ve kişinin günlük yaşamını etkileyebilir. Tinnitusun yaygın türleri arasında:
- Islık sesi,
- Tıslama sesi,
- Uğultulu sesler,
- Yüksek tonlu sesler,
- Zonklama şeklinde sesler bulunur.
Bu sesler bazen o kadar şiddetli olabilir ki dış sesleri duymayı zorlaştırır ve kişinin konsantrasyonunu bozar. Özellikle sessiz ortamlarda bu durum daha belirgin hale gelir. Nadir görülen bir tür olan pulsatil tinnitus ise çoğunlukla kalp atışıyla senkronize olarak nabız veya boğmaca sesi şeklinde duyulur.
Kulak Çınlaması İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
Kulak çınlamasının gelişiminde etkili olan birkaç risk faktörü bulunmaktadır. Öncelikle sürekli yüksek ses seviyesine maruz kalmak işitme sinirlerine zarar vererek tinnitus oluşumunu tetikleyebilir. Bu sesler aşağıdaki kaynaklardan kaynaklanabilir:
- Motorlu testereler
- Ateşli silahlar
- Yüksek ses seviyesi
Bunun yanı sıra yaş faktörü de önem taşır. Zamanla kulaktaki sinir liflerinin azalması işitme sorunlarını beraberinde getirir ve tinnitus riskini artırır. Erkekler bu durumdan kadınlara göre daha fazla etkilenir. Ayrıca yaşam tarzı seçimleri de tinnitus için risk oluşturabilir:
- Tütün kullanımı
- Aşırı alkol tüketimi
Son olarak bazı sağlık sorunları da kulak çınlaması riskini yükseltir:
- Obezite
- Kardiyovasküler problemler
- Yüksek tansiyon
- Artrit
- Kafa travması öyküsü
Detaylı bilgi ve randevu için iletişime geçin!
Kulak Çınlaması Tanısı Nasıl Konulur?
Odyometrik incelemeler ve tinnitus mapping yapıldıktan sonra tinnitusun terapileri ve tedavileri konuşulabilir. Bununla birlikte olası nedenleri dışlamak için çeşitli görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. İlgili görüntüleme testleri şunlardır:
- Anjiyografi
- Bilgisayarlı tomografik anjiyografi (CTA)
- Bilgisayarlı tomografi (CT) taraması
- Manyetik rezonans anjiyografi (MRA)
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRI)
- Temporal kemik BT taraması
- Ultrason
Bu testler kan damarı anormallikleri veya tümör gibi olası nedenleri belirlemek için yapılır. Özellikle pulsatile tinnitus durumunda doktor bu testlerle sorunun kaynağını daha net görebilir.
Kulak Çınlaması Nasıl Geçer?
Kulak çınlamasının geçici bir durum olması sıklıkla rastlanan bir durumdur. Bazı durumlarda tinnitus kendiliğinden düzelebilir, bazı durumlarda ise medikal tedaviler işe yarayabilir. Travmayı arrtırmamak için tedavi sürecinde hastaların gürültüden uzak durmaları önerilir. Kulak kaynaklı tinnitusların çoğunda işitme kaybı eşlik eder. Bu hastalar işitme cihazlarından çok yarar görürler. İşitme cihazı kullanması gerekmeyen kişilerde ise çeşitli terapiler uygulanabilir.
Stres tinnitus şikayetlerini artırabileceğinden stres yönetimi teknikleri önem kazanmaktadır. Sağlıklı bir yaşam biçimi benimsemek ve düzenli uyumak da faydalıdır. Şunlar tinnitus semptomlarını hafifletebilir:
- B12 vitamin takviyesi yapmak
- Sigara ve kafein tüketimini azaltmak
- Yoga ve akupunktur
- Ginkgo biloba ve ginseng kullanımı
Doktor kontrolünde reçeteli ilaçlar da bu durum için önerilebilir.
Kulak Çınlaması Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kulak çınlamasının tedavi yöntemleri kişinin yaşadığı rahatsızlığın altında yatan sebeplere göre değişiklik gösterir. Örneğin işitme kaybı mevcutsa bu durumu düzeltmek için işitme cihazları kullanılabilir. İşitme cihazları hem çınlamanın şiddetini azaltabilir hem de kişinin iletişim kabiliyetini artırabilir.
Tedavi sürecinde çevresel faktörlerin kontrol altına alınması da önemlidir. Bu kapsamda kişilere şu tavsiyelerde bulunulur:
- Yüksek sesli ortamlardan kaçınma
- Stres yönetimi teknikleri uygulama
- Uyku düzenini iyileştirme yöntemleri
Bazı durumlarda kulak çınlamasına medikal tedaviler gerekebilir. Alternatif tedaviler arasında kulak çınlamasına özel üretilen ses terapi cihazları bulunur. Bu cihazlar rahatsız edici çınlama sesini maskeleyerek kişinin bu duruma olan dikkatini dağıtır. Özellikle sessiz ortamlarda daha belirgin olan çınlama şikayetlerinde bu cihazların kullanımı önerilir.
Kulak çınlaması bazı durumlarda cerrahi müdahale gerektirebilir. Özellikle kulak yapısındaki anatomik sorunlar tedavi edilirse çınlama şikâyeti azalabilir. İlerleyen vakalarda radyoterapi gibi daha agresif tedavi yöntemlerine başvurulabilir.
Kulak Çınlaması (Tinnitus) Maskelemesi Nedir?
Tinnitus maskelemesi kulak çınlaması yaşayan bireyler için kullanılan bir yöntemdir. Özellikle sessiz ortamlarda veya gece uyumaya çalışırken tinnitus belirginleştiğinde bu yöntem devreye girer. Tinnitus sesini bastırmak ve daha az rahatsız edici hale getirmek için çeşitli sesler kullanılır. Bu sesler genellikle beyaz ses olarak bilinir ve kişinin dikkatini tinnitus sesinden başka yöne çekerek rahatlama sağlar.
Maskeleme için kullanılan sesler arasında:
- Alçak sesle FM radyo kanalları
- İki radyo istasyonu arasındaki statik ses
- Saatin tik tak sesi
- Hafif radyo müziği
yer alır. Ayrıca bazı hastalar rahatlatıcı sesler üreten özel elektronik aletler kullanmaktadır. Bu cihazlar işitme cihazlarına entegre edilen veya onlara eklenen küçük elektronik parçalar içerir. Bu cihazlar sürekli ancak rahatsız etmeyecek düzeyde bir ses üreterek kulak çınlamasının daha az fark edilmesini sağlar.
Kulak Çınlaması Şikayetinde Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalıdır?
Kulak çınlaması tıbbi müdahale gerektiren ve bazı ciddi durumların habercisi olabilen bir semptomdur. Öncelikle solunum yolu enfeksiyonları sonrası bir haftayı aşkın süren ve iyileşme belirtisi göstermeyen kulak çınlamaları dikkate alınmalıdır. Ayrıca kulak çınlaması ile gelişen işitme kaybı ve baş dönmesi gibi şikayetler de ciddiye alınarak hemen doktora gidilmelidir.
- Üst solunum yolu enfeksiyonu sonrası iyileşmeyen tinnitus
- İşitme kaybı ve baş dönmesi eşlik eden durumlar
- Kulak çınlaması sonucu anksiyete veya depresyon yaşayanlar
Sıkça Sorulan Sorular
Alerjik rinit kulak çınlaması yapar mı?
Alerjik rinit kulak çınlamasına doğrudan neden olmaz. Ancak alerjik rinitli bazı bireylerde geniz akıntısı orta kulakta basınç sorunları ve kulakta dolgunluk gibi semptomlar gözlenebilir. Özellikle sinüzit burunda et büyümesi gibi alerjik rinit komplikasyonları da kulak çınlamasını tetikleyebilir. Çünkü bu durumlar aslında östaki disfonksiyonuna neden olabilecek nitelikte durumlardır.
Östaki tüpü bozukluklarında kulakta oluşan dolgunluk ve tıkanıklık hissi çınlama yapabilir. Bu bireylerin büyük çoğunluğunda hali hazırda çınlama mevcuttur. Östaki tüpünün yarattığı tıkanıklık nedeniyle çınlamalarını belirgin bir şekilde duymaya başlayabilirler.
Dolayısıyla alerjik rinit teşhisi konan kişilerde kulak çınlaması yaşanıyorsa bu durum genellikle alerjinin dolaylı etkilerinden kaynaklanır. Alerjik rinitin sebep olduğu bu tür semptomlar dikkate alınarak tedavi planlaması yapılmalıdır.
Hangi kulak çınlaması tehlikeli?
Kulak çınlaması (Tinnitus), önemli ve yaygın bir durumdur. Çınlamanın başlıca önemli nedenleri arasında işitme sistemi ile ilgili durumlar ön planda olsa da; sinir sistemi ile ilişkili durumlar, kalp damar hastalıkları, servikal patolojiler gibi pek çok başka neden yer almaktadır. Çınlamanın nedeninin tespit edilmesi çok önemlidir. Tehlikeli olduğu durumlar genellikle ani ve beklenmedik bir şekilde meydana geldiği durumlardır.
Çınlama eğer kalıcı bir hal alırsa o zaman endişe verici olabilir. Ayrıca baş ağrısı, baş dönmesi ve denge kaybı gibi diğer belirtilerle birlikte ortaya çıkarsa ciddi sağlık sorunlarının işareti olabilir. Bu belirtiler beyin ve sinir sistemine bağlı komplikasyonların göstergesi olabileceği için hızlıca tıbbi yardım almak önemlidir. Bu tür belirtilerle karşılaşıldığında durumun ciddiyetine dikkat edilmeli ve uzman bir doktora başvurulmalıdır.
Sakız çiğnemek kulak çınlamasına iyi gelir mi?
Sakız çiğnemenin kulak çınlamasını iyileştirdiğine dair bilimsel bir kanıt yoktur. Bununla birlikte bazı durumlarda sakız çiğneme çene eklemi üzerinde stres yaratarak kulak çınlaması belirtilerini kötüleştirebilir. Çene eklemi ve orta kulak arasındaki sinirsel ve yapısal bağlantılar nedeniyle bu stres kulakta gürültü ve ağrıya yol açabilir. Dolayısıyla kulak çınlaması belirtileriniz varsa ve bu belirtiler sakız çiğnerken artıyorsa sakız çiğnemeyi azaltmak veya bırakmak yararlı olabilir. Genel olarak kulak sağlığını korumak ve kulak çınlamasıyla başa çıkmak için stres yönetimi, besin önerileri ve diğer sağlık stratejileri daha etkilidir.
Kulak çınlaması (Tinnitus) ömür boyu sürer mi?
Kulak çınlamasının ortaya çıkış nedeni, şekli ve süresi kişiden kişiye değişkenlik gösterebilmektedir. Tinnitus ortaya çıkış nedenine bağlı olarak belirli bir süre sonra kendiliğinden geçebilir ya da bazı durumlarda kişiler bu sorunu ömür boyu yaşayabilirler. Özellikle kronik tinnitus vakalarında çınlamanın tamamen ortadan kalkması nadirdir. Bu nedenle tinnitusun ömür boyu sürebilme ihtimali bilinmelidir. Ancak her hasta için bu durumun sürekli olup olmayacağını önceden tahmin etmek mümkün değildir. Özetle kulak çınlamasının ömür boyu sürebileceği; fakat herkes için bu durumun geçerli olmadığı anlaşılmalıdır.
Kulak çınlaması tedavi edilmezse ne olur?
Kulak çınlamasının tedavisi hakkında iddialı söylemlerde bulunmak yanlıştır. Öncelikle detaylı odyolojik değerlendirme yapılarak çınlamaya neden olabilecek aural (kulak ile ilgili) durumlar tespit edilmeli veya dışlanmalıdır. Kulak ile ilgili durumlarda işitme kaybının olması muhtemeldir. İşitme kaybının eşlik ettiği çınlamalarda amplifikasyon yöntemleri çınlamanın maskelenmesi için katkıda bulunur. İşitme kaybı olmayan durumlarda çeşitli tinnitus terapileri yararlı olabilir.
Tedavi, Terapi veya Maskeleme yöntemlerine rağmen bile bireyin yaşam kalitesini bozan tinnitus varyasyonları mevcuttur. Bu tür çınlaması olan bireyler uykuya dalmakta güçlük, odaklanma güçlüğü, sinirlilik hali gibi ikincil durumlar ile karşı karşıya kalabilirler. Bu nedenle çınlama ile ilgili değerlendirmelerde çınlamanın nedensel karmaşası gözetilmeli, gerekliyse diğer branşlar tarafından konsültasyonlar alınarak detaylı incelemeler yapılmalıdır. Olası nedenler dışlandıktan sonra terapi süreçleri başlanmalıdır.
Çınlama genellikle stres ve anksiyete seviyesinin artmasına neden olur. Ayrıca kronik hale gelen kulak çınlaması depresyona yol açabilir. Tedavi edilmeyen kulak çınlaması kişinin günlük yaşam kalitesini düşürür ve sosyal iletişimini zorlaştırabilir.
Kulak çınlaması kendi kendine geçer mi?
Kulak çınlaması bazen nedenine bağlı olarak bazen kendi kendine geçebilir. Ancak çoğu durumda bu geçici bir rahatlama sağlar. Sürekli veya tekrarlayan çınlama altta yatan başka sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Dolayısıyla anlık değil devamlı bir çınlama varsa olabildiğince erken başvurmak önemlidir.
Uzun süren çınlamalar daha ciddi bir sağlık probleminin göstergesi olabilir. Bu nedenle erken teşhis ve uygun tedavi için detaylı ve multidisipliner bir değerlendirme gereklidir.
Kulak çınlaması beyinle alakalı mı?
Evet, kulak çınlaması bazen beyinle ve sinir sistemi ile ilişkili olabilir. Beyin ve sinir sistemi tümörleriyle veya hastalıklarıyla bağlantılı olabilir. Bu durum isinir sisteminin sinyalizasyonunun bozulması sonucu ortaya çıkabilir. Bu sebeple sürekli ve tekrarlayan kulak çınlaması yaşayan kişilerin altta yatan nedeni anlamak için detaylı tıbbi bir değerlendirmeden geçmeleri önerilir. Beyinle ilgili potansiyel problemler araştırılmalıdır.