Meniere Hastalığının Çaresi Var Mı?

Meniere hastalığının kesin bir tedavisi bulunmamaktadır; ancak semptomları kontrol altına almak ve yaşam kalitesini artırmak mümkündür. Atakların sıklığını azaltmak ve işitme kaybının ilerlemesini yavaşlatmak tedavi sürecinin temel hedefleridir.

Tedavi sürecinde tuz kısıtlaması, düzenli sıvı tüketimi ve stres kontrolü önemli rol oynar. İlaç tedavisi ile baş dönmesi atakları hafifletilebilir. Bazı vakalarda işitme cihazları, denge egzersizleri veya rehabilitasyon programları önerilebilir.

İleri derecede dirençli olgularda cerrahi yöntemler veya iç kulak basıncını düzenleyen girişimler değerlendirilebilir. Ancak bu tedaviler her hasta için uygun olmayabilir ve multidisipliner bir değerlendirme gerektirir.

Her ne kadar kalıcı bir çare olmasa da düzenli takip, erken müdahale ve yaşam tarzı düzenlemeleri ile hastalık kontrol altında tutulabilir. Bu sayede hastalar günlük yaşamlarını daha konforlu sürdürebilir.

Meniere Hastalığı (MH) Nedenleri Nelerdir?

Meniere hastalığının etiyolojisi çok yönlü ve karmaşıktır. Semptomlar arasında vertigo, kulak çınlaması, işitme kaybı ve kulak dolgunluğu bulunur. İç kulakta endolenfatik sıvının anormal artması  başlıca sorun olarak bilinir; bu durum iç kulakta basıncın artması ve dolayısıyla koklear ve vestibüler yapılar ve bu yapıların fonksiyonu ile ilgili bozulmalar oluşturabilir. Nedenleri arasında:

1. İmmünolojik işlev bozuklukları da hastalığın oluşumunda rol oynar. Otoimmün mekanizmalar endolenfatik işlev bozukluğunu tetikleyebilir.
2. Vasküler faktörler de hastalığın gelişimine katkı sağlar. Özellikle migren ile MH arasındaki çift yönlü ilişki bu iki durumu bağlantılı kılar. Trigeminovasküler sistem hem migrenlerde hem de MH’de etkilidir ve labirent arterdeki vasküler hasar iç kulaktaki sıvı dengesizliklerine yol açabilir.
3. Viral enfeksiyonlar, Metabolik bozukluklar ve fiziksel travma da Meniere’nin ortaya çıkmasında rolü olan diğer faktörlerdir.

Meniere Hastalığı Ne Kadar Yaygındır?

Meniere hastalığının yaygınlığı küresel çapta önemli ölçüde değişkenlik gösterir. Ülkeler ve bölgeler arasındaki farklılıklar hastalığın anlaşılması açısından önemlidir. Örneğin:

• Finlandiya’da hastalığın bildirilen yaygınlığı 100.000 kişi başına yaklaşık 43’tür.
• Amerika Birleşik Devletleri’nde ise bu sayı daha yüksek olup 100.000 kişi başına 218 vakaya ulaşmaktadır.

Demografik faktörler hastalığın görülme sıklığını etkileyen önemli unsurlardır. Araştırmalar özellikle orta yaşlı yetişkinlerde ve belirli demografik özelliklere sahip bireylerde daha yüksek görülme oranlarına işaret etmektedir. Bu faktörler arasında:

• Hastalık genellikle orta yaşlarda teşhis edilir.
• Kadınlar arasında biraz daha yüksek bir görülme sıklığı vardır.
• Yüksek vücut kitle indeksine sahip bireylerde hastalık daha sık rastlanır.

Hastalığın etnik köken ve sosyo-ekonomik koşullarla ilişkisi de dikkate değerdir. Çeşitli bölgelerdeki farklı sosyo-ekonomik koşullar Meniere hastalığının dağılımını etkileyebilir. Hastalığın tarihsel değişimleri de dikkat çekicidir; örneğin Japonya’da II. Dünya Savaşı sonrası vakalarda gözlemlenen artışlar çeşitli etkilerin bir sonucu olabilir.

Meniere Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Meniere hastalığının belirtileri genellikle birden fazla duyu organını etkiler ve günlük yaşamı önemli ölçüde zorlaştırabilir. Hastalık vertigo olarak bilinen ani dönme hissiyle kendini gösterir. Bu durum sıklıkla mide bulantısı ve kusmayla birlikte gelir, kişi yoğun terleme yaşayabilir. Vertigo atakları bazen birkaç saat sürebilir ve ne zaman geleceği öngörülemez.

Tinnitus da Meniere hastaları için yaygın bir problemdir. Kulakta sürekli bir çınlama, vızıldama veya tıslama şeklinde hissedilir. Bu sesler vertigo atakları sırasında veya ataklar arasında duyulabilir ve şiddet derecesi kişiye göre değişiklik gösterebilir.

Dengesizlik sorunu da zamanla artar ve özellikle zayıf aydınlatmalı veya görsel olarak uyarıcı ortamlarda navigasyonu zorlaştırır. Görme ile ilgili problemler odaklanma zorluğu ve bulanık görme şeklinde kendini gösterebilir.

Meniere Hastalığı Teşhisi Nasıl Yapılır?

Meniere hastalığının teşhisi çeşitli testlerle ve aşamalı bir yaklaşımla gerçekleştirilir. Hastalığın doğrulanması için kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

Odyolojik Testler: Bu testler işitme eşiklerinin ve orta kulak fonksiyonunun detaylı değerlendirmesini sağlar. İşitmenin dalgalanmalarının belgelenmesi Meniere hastalığının ayırt edici özelliklerinden biridir.

• Saf Ses Odyometrisi, Konuşma Odyometrisi,  İmmitansmetrik Değerlendirmeler (Timpanometri, Akustik Refleks Testi)

Elektrofizyolojik Testler: Meniere hastalığının bir sonucu olarak denge sisteminin detaylı değerlendirilmesi ve otolit organların fonksiyonlarının ölçülmesi yöntemidir.

• VEMP(cVEMP/ oVEMP) ve  Elektrokokleografi(ECochG)

Vestibüler Fonksiyon Testleri: Bu testler hastanın denge ve göz hareketi yanıtlarını değerlendirerek vestibüler sistemdeki disfonksiyonun belirlenmesine yardımcı olur.

• Videonistagmografi/ Kalorik Test, Videoheadımpulse Test ve Dinamik Posturografi

Görüntüleme Yöntemleri: MRI iç kulak yapılarını ve endolenfatik hidropsu detaylı bir şekilde inceleyerek hastalığın teşhisinde yüksek özgüllük sunar. Bu yöntem potansiyel Meniere hastalığı vakalarını kesin olarak sınıflandırmada giderek daha fazla kullanılmaktadır.

Meniere Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Meniere hastalığı için kesin bir çözüm olmasa da hastaların semptomlarını yönetmek için çeşitli stratejiler kullanabilir. Yaşam tarzı değişiklikleri bu süreçte önemli bir role sahiptir. Düşük sodyumlu diyet vücuttaki sıvı tutulumunu azaltarak iç kulağın baskısını hafifletir. Ayrıca kafein ve alkol tüketiminin azaltılması vertigo ve kulak çınlaması gibi belirtileri kontrol altına alabilir. Stres yönetimi teknikleri de semptomların şiddetini düşürmeye yardımcı olur.

Farmakolojik tedaviler hastalığın yönetiminde merkezi bir yer tutar: Bu tedaviler Kulak Burun Boğaz uzmanı tarafından planlanır.

• Diüretikler: İç kulaktaki sıvı birikimini azaltarak vertigo ataklarını hafifletir.
• Betahistin: İç kulağa kan akışını artırır ve vertigo şikayetlerini azaltabilir.
• Kortikosteroidler: Özellikle intratimpanik yolla uygulanan deksametazon inflamasyonu azaltarak belirtileri hafifletir.
• İntratimpanik Gentamisin: Denge sistemini inhibe ederek vertigo belirtilerini azaltır; ancak işitme kaybı riski taşır.

Rehabilitasyon tedavileri vertigo ile başa çıkmak için önemlidir: Vestibüler rehabilitasyon uygulamaları alanında uzman odyoloji uzmanlarınca hastaya özgü planlanır ve uygulanır.

• Vestibüler Rehabilitasyon Terapisi (VRT): Hastanın denge sorunlarına adapte olmasına yardımcı olur. Konvansiyonel yaklaşımlar manuel terapi tekniklerini içerir ve zaman zaman ev tabanlı egzersiz programları ile desteklenir. Sanal gerçeklik uygulamaları ize kesinlikle klinik ortamlarda uygulanması gereken, kontrollü uyaranlarının kullanıldığı özel donanım ve yazılım gerektiren uygulamalardır. Bu ekipmanlar her merkezde bulunan ekipmanlar değildir. Kullanıcı klinisyenler bu konuda özel eğitimler alarak yetiştirilmektedir.
• Deneysel tedaviler: Meniere hastalığının tedavisinde yeni yaklaşımlar üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Bu çalışmalar genetiğin ve hedefli ilaç dağıtım sistemlerinin potansiyel etkilerini inceleyen ve vestibüler implantasyon uygulamaları hakkındaki çalışmları kapsar. . Ancak bu tedavi yöntemleri henüz erken aşamada olduğundan gelecekteki gelişmeler bu alanda daha etkili çözümler sunabilir.

Dr. Ody. Emel Uğur

Dr. Audiologist Emel Uğur was born in 1982 in Çanakkale. She worked for 15 years at Istanbul Training and Research Hospital, specializing in Pediatric Audiology, Otologic Diseases, and Vestibular System Disorders. In 2015, she joined the Acıbadem Healthcare Group. She currently works as a Dr. Audiologist at Acıbadem Altunizade Hospital and also serves as a faculty member and program director of the Audiometry Department at Acıbadem University Vocational School of Health Services.