Vertigo tedavisi, altta yatan nedene göre belirlenir. İç kulak kristal bozukluklarında manevra teknikleri uygulanırken, enfeksiyon veya iltihap kaynaklı vertigoda ilaç tedavisi tercih edilir. Amaç, denge sistemindeki bozukluğu düzeltmek ve atakların sıklığını azaltmaktır.
İlaç tedavisinde baş dönmesini ve mide bulantısını hafifleten ilaçlar kullanılabilir. Uzun vadede ise iç kulak sıvı dengesi için tuz kısıtlaması veya idrar söktürücü ilaçlar uygulanabilir. Tedavi kişiye özel planlanır ve doktor kontrolünde sürdürülmelidir.
Vestibüler rehabilitasyon tedavi yöntemleri arasında denge egzersizleri ve bakış stabilizasyon rehabilitasyonu öne çıkar. Bu egzersizler, beynin dengeyi yeniden öğrenmesine yardımcı olur. Düzenli uygulandığında baş dönmesi şikâyetlerinde belirgin azalma sağlar.
Ciddi vakalarda, medikal ve vestibüler tedaviye yanıt alınamazsa cerrahi yöntemler gündeme gelebilir. Ancak bu durum çok nadirdir ve diğer tedavi seçenekleri tüketildikten sonra tercih edilir. Erken tanı ve doğru tedavi vertigo kontrolünde büyük önem taşır.
Barbekü Manevrası
Barbekü Manevrası vertigo tedavisinde uygulanan bir tekniktir. Horizontal kanal BPPV veya Çoklu kanal tutulumlu BPPV varyantı için önerilen bu manevra iç kulaktaki kristallerin yeniden yerleştirilmesi esasına dayanır. Manevranın uygulanışı BPPV varyantına bağlıdır. Bu nedenle daima profesyonel sağlık personeli tarafından yapılmalıdır. Tedavi süreci genellikle birkaç seans sürmektedir.
Her seans sonrası baş dönmesi belirtileri azalma eğilimindedir. Tedavi süresince bazı yan etkiler olabilmektedir . Bu yan etkiler kristallerin yeniden yerleşim sürecinin bir parçası olarak kabul edilir ve tedavi devam ettikçe azalır. Tedavi sonrasında baş dönmesi belirtileri büyük oranda ortadan kalkar. Tedavi sonrası dikkat edilmesi gerekenler önem taşır.
Hastalar özellikle ilk 48 saat içinde başlarını yavaş ve kontrollü hareket ettirmelidir. Ani baş hareketleri kristallerin tekrar yer değiştirmesine ve belirtilerin yeniden ortaya çıkmasına neden olabilir. Her ne kadar Barbekü Manevrası etkili sonuçlar sunsa da BPPV her zaman tekrarlama ihtimali olan bir durumdur. Bu durumda böyle bir durumda tedavinin yeniden uygulanması gerekebilir. Bununla birlikte BPPV her tekrarladığında aynı varyant oluşur diye bir durum da yoktur.
Gufoni Manevrası
Gufoni Manevrası horizontal kanal BPPV durumlarında etkili bir tedavi yöntemidir. Manevra non-invaziv olup genellikle klinik ortamda bir uzman tarafından uygulanır. Manevranın başarıyla tamamlanması iç kulaktaki kalsiyum kristallerinin yerlerini düzeltmeye yardımcı olur. Hastalar manevra sonrasında genellikle kısa sürede iyileşme gözlemler. Uygulamanın basitliği hastaların evde tekrar yapabilmesine olanak tanır. Tedavi süreci boyunca hastanın durumu sürekli olarak gözlemlenmelidir.
Manevra sırasında hafif baş dönmesi ve mide bulantısı gibi yan etkiler meydana gelebilir. Bu yüzden manevra öncesinde hastaların durumunun detaylıca değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu değerlendirme yan etkilerin en aza indirgenmesine ve tedavi sürecinin doğru yönetilmesine yardımcı olur. Hastaların manevra sonrası iyileşme süreci dikkatle takip edilmelidir. Bu süreçte olası tekrarlamalar erken fark edilerek gerekli müdahaleler yapılabilir.
Semont Manevrası
Vertigo tedavisi için Semont Manevrası özellikle dirençli BPPV tablolarında kullanılır. Semont bir çeşit serbetleştime manevrasıdır. Etkisi ve etkinliğinin daima deneyimli klisyen tarafından takip edilmesi gereklidir. Bu nedenle deneyimli bir klinisyen tarafından gerçekleştirilmelidir. İşlem sonrası hasta bir süre dinlenmelidir.
Semont Manevrası sonrası dikkat edilmesi gerekenler:
- İşlem tamamlandıktan sonra hastanın yaklaşık 10-15 dakika boyunca dinlenmesi önerilir.
- Tedavi sonrasında eve dönüş için araç kullanımında başkasının sürmesi tavsiye edilir.
- Tedaviyi takip eden saatler boyunca hastanın mümkün olduğunca dik pozisyonda kalması gerekir.
- Gece uyku düzeni için başın yüksek tutulması önerilir:
- Baş hareketlerini yoğun şekilde gerektiren egzersizlerden ve aktivitelerden bir süre kaçınmak önemlidir:
Tedavinin etkileri birkaç gün içinde değerlendirilmelidir. Baş dönmesi belirtileri devam ederse klinisyen farklı tedavi yöntemleri önerebilir. BPPV belirtilerinin hafiflemesi beklenirken tam iyileşme sağlanamazsa alternatif manevralar veya egzersizler önerilebilir.
Epley Manevrası
Epley Manevrası posterior (arka ) kanal BPPV tabloları için uygulanan etkin bi yöntemdir. Vertigo tedavisinde çok önemli bir role sahiptir. Çünkü posterior kanal BPPV anatomik nedenler sebebiyle en sık karşılaşılan BPPV türüdür.
Tedavi süreci hastanın durumuna göre değişiklik gösterir. İlk uygulama sonrasında birçok hasta anında iyileşme hisseder. Ancak bazı durumlarda iyileşme için birkaç tekrar gerekebilir. Kişisel farklılıklar nedeniyle tedavi süreçi hastadan hastaya farklılıklar ögsterebilir.
Klinisyenler manevra sonrasında ev tabanlı egzersizlerle hastanın iyileşme sürecini desteklemeyi tercih edebilir. Egzersizler ve uygulama protokolü klinisyen tarafından belirlenir. Sabah ve akşam tekrarları şeklinde bir rutin önerilir.
- Sabah egzersizleri uyanır uyanmaz değil, 10-15 dakika sonra yapılmalıdır.
- Akşam egzersizleri yatmadan önce değil, daha erken saatlerde yapılmalıdır.
- Egzersizlerden sonra hemen yatılmamalıdır.
Manevra sonrası evde alınması gereken önlemler iyileşmeyi destekler ve baş dönmesi riskini azaltır.
- Yatarken baş yüksek bir yastıkla desteklenmelidir.
- Mümkünse ani baş hareketlerinden kaçınılmalıdır.
- Eğilme ve yukarı uzanma hareketlerinden bir süre sakınılmalıdır.
Vertigo Tedavisinde Akupunktur ve diğer Geleneksel Çin Tıbbı Uygulamaları Etkili midir?
Vertigo tedavisinde Akupunktur ve diğer Geleneksel Çin Tıbbı (TCM) uygulamalarının etkinliği sorgulanmaktadır. Bu tedavi yöntemleri vertigo belirtilerinin hafifletmeyi hedeflerken modern tıbbının sunduğu tedavilere kıyasla bilimsel geçerliliği tartışmalıdır. Güçlü bilimsel kanıtların eksikliği bu yöntemlerin etkinliğini sorgulatır. Çeşitli araştırmalar metodolojik kusurlar içermekte ve küçük örneklem boyutları kontrol gruplarının eksikliği ve yüksek yanlılık riski taşımaktadır.
Dr. Audiologist Emel Uğur was born in 1982 in Çanakkale. She worked for 15 years at Istanbul Training and Research Hospital, specializing in Pediatric Audiology, Otologic Diseases, and Vestibular System Disorders. In 2015, she joined the Acıbadem Healthcare Group. She currently works as a Dr. Audiologist at Acıbadem Altunizade Hospital and also serves as a faculty member and program director of the Audiometry Department at Acıbadem University Vocational School of Health Services.
İstanbul'daki Kliniğimizin Konumu